[ Pobierz całość w formacie PDF ]
ostatecznej, o których mowa w art. 161 i art. 163 Kpa.
Ostatnią, wartą zasygnalizowania różnicą między obydwoma rodzajami procedur jest regu-
lacja zasad i trybu odpowiedzialności za szkody związane ze wzruszaniem ostatecznych decyzji
podatkowych. Inaczej niż w Kpa, w OrdPodU przyjęto, że zarówno po przeprowadzeniu
96 SAMORZ¥D TERYTORIALNY NR 1-2
wznowionego postępowania, jak i po ustaleniu, że wydano decyzję kwalifikującą się do unie-
ważnienia, w pierwszej instancji o odszkodowaniu orzeka organ administracji, zaś zakres od-
szkodowania obejmuje wyłącznie rzeczywistą szkodę (według Kpa, po wznowieniu o odszko-
dowaniu orzeka sąd powszechny i może ono obejmować także utracone korzyści).
6.2.3. Zasady postępowania egzekucyjnego
6.2.3.1. Zasady ogólne
PostEgzAdmU ustanawia kilka zasad ogólnych, specyficznych dla postępowania egzeku-
cyjnego. Po pierwsze, jest to zasada obligatoryjności postępowania egzekucyjnego, z której
wynika, że wierzyciel ma obowiązek podjęcia kroków zmierzających do wszczęcia egzekucji
i zastosowania środków egzekucyjnych w razie uchylania się zobowiązanego od wykonania
obowiÄ…zku (art. 6 § 1), a organ egzekucyjny obowiÄ…zek prowadzenia egzekucji, jeÅ›li jest ona
dopuszczalna. Drugą zasadą jest zasada stosowania środków egzekucyjnych przewidzianych
wyłącznie w ustawie. Oznacza ona, że organ egzekucyjny może wymuszać podporządkowanie
się obowiązkowi jedynie takimi sposobami, które zostały przewidziane w PostEgzAdmU
(art. 7§ 1). Zasada celowoÅ›ci nakÅ‚ada na organ egzekucyjny obowiÄ…zek wykorzystywania in-
strumentów przymusu tylko po to, aby doprowadzić do realizacji egzekwowanego obowiązku,
a nie np. dla wyrządzenia zobowiązanemu dotkliwości za to, że nie podporządkował się mu
dobrowolnie (art. 7 § 2).
Równocześnie ustawodawca wymaga od organów egzekucyjnych przestrzegania zasad: nie-
zbÄ™dnoÅ›ci i stosowania najÅ‚agodniejszego Å›rodka dla zobowiÄ…zanego (art. 7 § 2 i § 3). W myÅ›l
tej pierwszej, egzekucja może i musi być prowadzona tylko wtedy, gdy obowiązek nie jest wyko-
nany. Nie oznacza to jednak, że organ egzekucyjny uprawniony jest do badania i rozstrzygania
o celowoÅ›ci, zasadnoÅ›ci czy wymagalnoÅ›ci obowiÄ…zku. To jest mu zabronione (art. 29 § 1). Nato-
miast prowadzenie egzekucji obowiązku wykonanego, albo którego wykonalność została wstrzy-
mana bądz gdy obowiązek wygasł, jest niedopuszczalne. Równocześnie organ egzekucyjny powi-
nien wybierać takie środki egzekucyjne, które równocześnie: prowadzą do wykonania obowiązku
i są najłagodniejsze dla zobowiązanego.
Polska procedura egzekucyjna przewiduje także zasadę poszanowania minimum egzy-
stencji. Chodzi tu zarówno o egzystencję osobistą zobowiązanego, jak i egzystencję zawodo-
wą. Dlatego w PostEgzAdmU znalazły się przepisy ograniczające przedmiotowy zakres rzeczy
i praw wyłączonych spod egzekucji należności pieniężnych (art. 8-11). Szczególnej ochronie
podlegają rolnicy, którym ustawa gwarantuje nie tylko możliwość wykonywania zawodu, ale
chroni przed egzekucją także inwentarz żywy i martwy niezbędny do prowadzenia działalności
produkcyjnej. Analiza PostEgzAdmU pozwala na stwierdzenie, że obowiązuje w niej także
ogólna zasada zaskarżalności aktów i czynności egzekucyjnych. Na wszelkie postanowienia
zapadające w tym postępowaniu oraz czynności, które mogą naruszyć prawa lub interesy praw-
ne wierzyciela, zobowiązanego albo osoby trzeciej, ustawa przewiduje możliwość wnoszenia
odpowiednich środków prawnych: zarzutów, skarg, sprzeciwów, wniosków o wyłączenie spod
egzekucji (do organu egzekucyjnego), zażaleń (do organów wyższego stopnia), powództw
Podstawy prawne funkcjonowania terytorialnej administracji publicznej w RP 97
przeciwegzekucyjnych do sÄ…du powszechnego. Na postanowienia wydawane w wyniku rozpa-
trzenia środków kierowanych do organu egzekucyjnego zainteresowanym przysługuje prawo
wniesienia zażalenia; natomiast na postanowienia wydawane w wyniku rozpatrzenia zażalenia
skarga do sÄ…du administracyjnego.
Poza wymienionymi, w postępowaniu egzekucyjnym obowiązują jeszcze dwie zasady ogól-
ne: zasada ostrzegania i zasada niezależności egzekucji administracyjnej od odpowiedzial-
ności prawnej. Pierwsza z nich nakłada na wierzyciela obowiązek uprzedzenia zobowiązanego
na piśmie po upływie terminu do wykonania obowiązku o zamiarze skierowania sprawy na
drogę postępowania egzekucyjnego, natomiast organ egzekucyjny obowiązany jest uzależnić
podjęcie postępowania od udowodnienia przez wierzyciela, że od doręczenia powyższego upo-
mnienia minęło co najmniej 7 dni (art. 15). Niezależność egzekucji administracyjnej od odpo-
wiedzialności za niewykonanie obowiązku administracyjnego wyraża się w tym, że zastosowa-
nie środka egzekucyjnego (np. grzywny w celu przymuszenia) nie stoi na przeszkodzie wymie-
rzeniu kary w postępowaniu karnym, wykroczeniowym bądz dyscyplinarnym (art. 16).
6.2.3.2. Egzekwowanie należności pieniężnych
PostEgzAdmU zawiera niemal komplet instrumentów prawnych, za pomocą których podmiot,
na rzecz którego powinno być zrealizowane świadczenie pieniężne poddane egzekucji admini-
stracyjnej, może uzyskać jego realizację w wyniku czynności przymuszających lub przymuso-
wych, podejmowanych przez organ egzekucyjny bądz działającego w imieniu tego organu pobor-
cę skarbowego (środki egzekucyjne). Zaliczamy do nich egzekucję: 1) z pieniędzy (wydanych
przez zobowiÄ…zanego lub odebranych mu w trakcie przeszukania), 2) z wynagrodzenia za pracÄ™,
3) ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz z ubezpieczenia społecznego, 4) z rachunków
bankowych i wkładów oszczędnościowych, 5) z innych wierzytelności pieniężnych oraz z innych
praw majątkowych, jakie mają wobec zobowiązanego jego dłużnicy (poprzez zajęcie tych zobo-
wiązań przez organ egzekucyjny, połączone z zakazem pobierania przez zobowiązanego wynika-
jących z nich należności i nakazem przekazania zajętych kwot pieniężnych organowi egzekucyj-
nemu lub bezpośrednio wierzycielowi), 6) z ruchomości oraz 7) z nieruchomości (w tych dwóch
[ Pobierz całość w formacie PDF ]