[ Pobierz całość w formacie PDF ]
wykonawczego. Należy tylko pamiętać, że za pomocą uderzeń młotkiem miedzianym mogą
być osadzone koła niewielkie i nie obrabiane cieplnie, ze względu na możliwość powstania
pęknięć.
Koła zębate przesuwne osadza się na wałku ręcznie, tak żeby się nie wyczuwało luzu
w kierunku promieniowym, a koło nie powinno się kołysać na wale. W mechanizmach bardzo
dokładnych połączenie sprawdza się na tusz.
Po osadzeniu koła na wale należy przeprowadzić szereg pomiarów kontrolnych. W tym
celu należy umieścić wał z kołem na przyrządzie z kłami i zmierzyć:
- bicie na średnicy podziałowej koła,
- bicie promieniowe koła,
- bicie osiowe wału.
Odległość oraz równoległość osi otworów można sprawdzić np. za pomocą wałków
kontrolnych i średnicówki. Wichrowatość wałków można zmierzyć specjalistycznymi
przyrządami optycznymi lub sprawdzając współpracę kół na tusz.
Sprawdzając współpracę kół zębatych na tusz można sprawdzić nie tylko równoległość,
lecz i odległość osi współpracujących kół.
W praktyce spotyka się, że poszczególne elementy wykonane są w granicach tolerancji,
a zmontowana całość zle współpracuje. Najbardziej typowe przypadki to:
- za mały lub za duży luz międzyzębny na całym wieńcu, co zostaje wywołane
niewłaściwymi wymiarami zębów lub niewłaściwymi odległościami osi wałów.
W pierwszym przypadku należy zamienić współpracujące koła zębate, w drugim zamienić
tuleje łożyskowe.
- niejednakowy luz międzyzębny może być spowodowany nieprawidłowym wykonaniem
jednego z kół lub mimośrodowością osi średnicy podziałowej zębów i otworu piasty koła.
Po ustaleniu na oko najgorszego wzajemnego położenia obu kół zębatych, np. przy
najmniejszym luzie, zdejmujemy jedno z nich, obracamy je o 180O i z powrotem zazębiamy.
Jeśli po tym zabiegu pozostaje wada tego samego rodzaju (w danym przypadku najmniejszy
luz), to wadę ma koło nieruszane. Jeśli natomiast luz, który był najmniejszy, stanie się
największym, to wadę ma koło obrócone o 180O. Do najczęstszych błędów popełnianych
w trakcie montażu kół zębatych zaliczyć można: bicie na czole zębów powodem może być
pochylenie osi wału lub otworu łożyska albo też piasty względem uzębienia,
Po zakończeniu montażu należy sprawdzać luzy międzyzębne na wyczucie lub za pomocą
przyrządów. Sprawdzanie na wyczucie jest dopuszczalne tylko w zespołach kół mało
dokładnych. W kołach o dużym module luz międzyzębny mierzy się pośrednio.
Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Rys. 12. Schemat mierzenia luzu międzyrębnego: - dzwigienka, 2 koncówka czujnika
[Moroz A. Zlusarstwo, cz. III. Montaż i naprawa]
Schemat działania przyrządu mierzącego dokładnie luzy międzyzębne przedstawiono na
rys. 12. Koniec dzwigienki 1 zamocowanej na wale jednego z kół opiera się o końcówkę
pomiarową czujnika 2. Koło dolne jest unieruchomione. Koło górne, na którego wale
zamocowana jest dzwignia 1 oparta swym końcem o końcówkę pomiarową czujnika 2,
obracamy w granicach luzu.
W kołach dokładnych prawidłowość zazębienia sprawdza się na tusz. Do tego celu używa
się albo obu kół współpracujących, które następnie stanowią jeden zespół, albo też koła
sprawdzanego i koła wzorcowego. Odbywa się to w następujący sposób: kilka zębów jednego
z kół zębatych (mniejszego) pokrywa się cienką warstwą tuszu, po czym wykonuje się kilka
obrotów w kierunku ruchu roboczego. Zlady odbite na zębach koła większego wyznaczają
długość powierzchni dolegania zębów, a ich położenie charakteryzuje wzajemne położenie
kół oraz równoległość osi wałów, na których są osadzone. Prawidłowo współpracujące zęby
powinny dolegać do siebie na całej długości oraz na czynnej wysokości zębów. Zlady tuszu
na całej szerokości zęba przesunięte w kierunku stopy zęba oznaczają za małą odległość
między osiami, a ślady umieszczone w kierunku głowy zęba - odległość za dużą. Zlady
umieszczone prawidłowo w kierunku wysokości zęba, lecz położone tylko przy jednej z jego
krawędzi wskazują na nierównoległość osi wałów. Jeśli przy tym po obracaniu zazębienia
w drugą stronę ślady znajdą się przy tej samej krawędzi, oznacza to, że osie wałów położone
są w jednej płaszczyznie, gdy natomiast ślady znajdują się przy drugiej krawędzi, świadczy
to, że nie leżą w tej samej płaszczyznie i nie są równoległe.
W zależności od klasy dokładności zazębienia powierzchnia styku zębów (na tusz)
[ Pobierz całość w formacie PDF ]