Ossendowski F. A. Lenin

[ Pobierz całość w formacie PDF ]

na iloS� robotników nie przekracza tej, jak� posiada nieomal ka�dy poszczególny niemiecki
obwód przemys�owy. Nie mówi� ju� o ró�nicy intelektualnej, towarzyszu!
Bardzo jestem ciekaw! odezwa� si� Niemiec.
Zadam pytanie: czy nie mySlicie o tem, �e dobrze zorganizowana, karna i na wszystko
zdecydowana grupa, rzuciwszy dobrze obmySlane has�a, zasadniczo poci�gaj�ce rzesze pra-
cuj�cych, mo�e dokona� rewolucji? Czy nie s�dzicie, �e potrafi ona rozbi� istniej�ce spo�e-
cze�stwo, przeraziwszy je terrorem bezwzgl�dnym, i z pomoc� tego� Srodka uj�� w swoje
r�ce ster w�adzy nad biern� i wahaj�c� si� cz�Sci� klasy, o któr� chodzi? spyta� Uljanow.
68
MySl�, �e tak jest istotnie mrukn�� Liebknecht.
Zostanie to wykonane w Rosji! zawo�a� Rosjanin. I tylko t� drog� konspiracji i za-
przysi�enia ideologów mo�na dojS� do celu. WczeSniej czy póxniej i Niemcy obior� t� dro-
g�, bo innej niema, towarzyszu! Wierzcie mi!
Gdzie� mo�na znalex� tak� grup� idejowców? westchn�� Liebknecht, mierz�c wzro-
kiem drobn�, lecz barczyst� posta� stoj�cego przed nim cz�owieka o zmru�onych, przenikli-
wych oczach.
Est modus in rebus... odpowiedzia� Uljanow i rozpocz�� rozmow� z Liebknechtem
o mo�liwoSci otrzymania z partyjnej kasy niemieckich socjalistów subsydjum na szerzenie
marksizmu w Rosji dla wzmocnienia wspólnego frontu bojowników o dalszy los pracuj�cych.
Po trzytygodniowym pobycie w Niemczech, Uljanow przyby� do Pary�a. Mia� wskazanych
kilka adresów studentów Rosjan, studjuj�cych w stolicy Francji.
Imi� jego by�o ju� dobrze im znane. Pokazali mu Pary�, gdzie szczególnie zainiteresowa-
�o go muzeum des Arts et M�tters oraz bibljoteki, sk�d niemal przemoc� wywlekali go
nowi znajomi.
Ech! wzdycha�. Gdybym tak móg� przewiex� to wszystko do Rosji!
Pewnego dnia wpad� do niego m�ody student Arinkin i zawo�a� radoSnie:
Pawe� Lafargue, wódz socjalistów francuskich, zgodzi� si� przyj�� was, towarzyszu, na
krótk� rozmow�. Spieszmy si�!
Uljanow rozeSmia� si�.
Przyj��? Krótka rozmowa? Có� to za bur�uazyjne s�owa?! Lafargue b�dzie rozmawia�
ze mn� tyle czasu, ile ja zechc�!
Pojechali do Lafargue a.
Francuz ostrym i szyderczym wzrokiem ogarn�� posta� i mongolsk� twarz goScia.
Czy towarzysz jest Rosjaninem? spyta� z grzecznym uSmiechem.
Tak! zaSmia� si� Uljanow. Mistrza z pewnoSci� zastanowi�y tatarskie rysy mojej oso-
by?
Przyznam si�, �e tak! odpowiedzia�.
Mamy u siebie ma�o czystych rosyjskich typów! odpar� W�odzimierz. Prosz� pami�-
ta�, �e 300 lat byliSmy w niewoli tatarskiej. Pozostawili nam Azjaci doS� niepoci�gaj�ce ob-
licza, lecz i bardzo cenne cechy charakteru. JesteSmy zdolni do rozumowanego okrucie�stwa
i do fanatyzmu!
Lafargue z uprzejmym uSmiechem pochyli� g�ow� i, zmieniaj�c temat rozmowy, zapyta�:
Chcia�bym wiedzie�, jaki jest w�aSciwie poziom inteligencji socjalistów rosyjskich?
Najbardziej inteligentni studjuj� i komentuj� Marksa ze spokojem odpowiedzia� goS�.
Studjuj� Marksa! zawo�a� Francuz. Lecz czy rozumiej�?
Tak!
Puff! wykrzykn�� Lafargue. Oni go nie rozumiej�! Nawet we Francji nikt go zrozu-
mie� nie mo�e, a jednak partja nasza istnieje ju� dwadzieScia lat i wci�� si� rozwija!
Rozumie zato Marksa Lafargue i inni przywódcy! zawo�a� Uljanow. To wystarczy!
Masy lubi� powodowa� si� cudzym rozumem i �y� pod tward� r�k�.
Tak s�dzicie, towarzyszu? Dziwnie to brzmi w ustach socjalisty! Gdzie� wolnoS� i sza-
cunek dla kolektywu? pyta� Francuz, z coraz wi�kszem zainteresowaniem s�uchaj�c chra-
pliwej mowy Rosjanina, o przykrym dla pary�anina akcencie.
69
WolnoS� jest przes�dem bur�uazyjnym. Kolektyw korzysta z rozumu wybitnych kierow-
ników i to mu powinno wystarczy�! Zreszt� dla dobra kolektywu musi on by� trzymany
�elazn� r�k� mówi� spokojnie i z przekonaniem Uljanow.
Tedy car jest idealnym typem w�adzy dla was, towarzyszu!
Dla mnie nie! Dla kolektywu, z którego wyszed� car tak! Car nie mySli o wszechro-
syjskim kolektywie, tylko o szlachcie i bur�uazji... odpowiedzia� W�odzimierz.
Rozmawiali jeszcze d�ugo. �egnaj�c goScia, Lafargue szepn�� do niego:
Chcia�bym doczeka� si� czasu, kiedy wy, towarzyszu, zaczniecie dzia�a� pod�ug swego
planu!
Spodziewam si�, �e czas ten ju� si� zbli�a, mistrzu! odpar� Uljanow.
W kilka dni póxniej siedzia� ju� w ma�ej kawiarence w Genewie, zapatrzony w turkusow�
tafl� jeziora Lema�skiego.
Przy stoliku zaj�li miejsca wypróbowani rewolucjoniSci rosyjscy, przebywaj�cy oddawna
na wygnaniu. Byli to Plechanow ojciec socjalizmu rosyjskiego, Akselrod jego organizator
i Wiera Zasulicz jego sztandar.
Z szacunkiem patrza� Uljanow na surow� twarz Plechanowa i jego brwi krzaczaste. Na-
uczy� si� od niego wielu potrzebnych rzeczy, czytaj�c ksi��ki i artyku�y starego rewolucjoni-
sty w nielegalnych rosyjskich pismach zagranicznych. Wpatrywa� si� z uwielbieniem,
z rzewn� mi�oSci� w ten uparcie zaciSni�te usta, które wypowiedzia�y nigdy niezapomniane
s�owa, ognistemi g�oskami zapisane w duszy Uljanowa:
Dobro rewolucji stanowi najwy�sze prawo! Pozbawienie tyranów �ycia nie jest morder-
stwem!
Wspania�e, pot�ne s�owa wielkiego wodza i nauczyciela! Takie zrozumia�e, drogie dla
Uljanowa, bo szepta� je jeszcze ustami ch�opaka, nosz�cego mundurek uczniowski.
Z rozczuleniem patrza� na Akselroda, cz�owieka-maszyn�, pisz�cego od rana do nocy,
p�dz�cego od miasta do miasta, kontroluj�cego, doradzaj�cego, poruszaj�cego ca�ym mecha-
nizmem partji, zapominaj�cego o sobie w p�omiennym, burzliwym porywie.
W�odzimierz wywar� na wszystkich silne wra�enie. Wyczuli w nim niewyczerpane si�y,
nieugi�t� wol� i niezwyk�y spryt rewolucyjny, oparty na zrozumieniu duszy warstw spo�ecz-
nych i okolicznoSci, w których wypada�o dzia�a�.
Uljanow mówi� ma�o o sprawach bezpartyjnych, tem bardziej, �e odczu� ch�ód, którym
wia�o od ca�ej postaci Plechanowa. Stary lew by� gniewny na tego m�odzika, który oSmieli�
si� wy�amywa� z programowych poczyna� szeregowców socjaldemokracji.
W�odzimierz opowiada� o swoich wra�eniach zagranicznych. Nie skrywa� swego zachwy-
tu przed cywilizacj� zachodu.
Czegó�bySmy dokazali przy takich Srodkach materjalnych i technicznych! zawo�a�.
Tymczasem u nas, je�eli mam powiedzie� szczer� prawd�, to, oprócz cara, niemamy nawet
kogo ograbi�. �ebrak na �ebraku! Wspania�e tu s� rzeczy. Tak wspania�e, �e z bólem serca
podniós�bym na nie r�k�!
Czy� w Rosji niczegobyScie, towarzyszu, nie �a�owali spyta� Akselrod.
W Rosji niczego! odpar� bez wahania. Czegobym mia� �a�owa�? W Rosji bi� i bu-
rzy� �atwo! Bi� nas od tysi�ca lat ze wszystkich stron, kto chcia�! Wariagi, Pieczyngi, Tata-
rzy, Polacy, samozwa�cy, Szwedzi, nasi carowie, policja. Tysi�cami pal� si� wsie co roku,
niby fury s�omy. Tysi�ce ludzi umiera z chorób i z g�odu. Czego mamy �a�owa� na naszej
70
bezgranicznej p�aszczyxnie, pokrytej lasami, glin� i bagnami tundry? Naszych kurnych chat,
o cuchn�cych strzechach ze zgni�ej s�omy? Tych zaduchu pe�nych bar�ogów, gdzie ludzie
wlok� pod�e �ycie obok krów i ciel�t, jedz� z jednej misy, na jednem �o�u mno�� si�, rodz�
dzieci i umieraj�? Naszego �ycia kator�ników, bez idei, pe�nego zabobonów: pocz�wszy od
ofiar dla domowych biesów a� do zachwytu przed zachodnim parlamentaryzmem? Doko�a
nas pustkowie, gdzie albo nas bili, albo my mordowaliSmy. A wSród tego wszystkiego pier-
wotny, ciemny, jak dziewiczy las, rosyjski ch�op rab boga, rab cara i rab djab�a...
Jednak miasta nasze, nasza sztuka, literatura... zaprotestowa�a Zasulicz. [ Pobierz całość w formacie PDF ]

Odnośniki